BÀI TUYÊN TRUYỀN AN TOÀN TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG

CỦA TRƯỜNG THCS TÂN TIẾN- XÃ GIA LỘC - THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

Trong thời đại công nghệ thông tin, việc tiếp xúc với các loại máy tính hoặc thiết bị thông minh có kết nối với mạng internet đã trở nên quá quen thuộc đối với trẻ em. Không thể phủ nhận những lợi ích mà các loại máy tính hoặc thiết bị thông minh có kết nối với mạng internet mang đến cho các em như phục vụ học tập, nghiên cứu, trao đổi trực tuyến… song những cạm bẫy từ mạng xã hội cũng đưa đến không ít những vụ việc đau lòng, gây ra những lo lắng, bất an cho các bậc phụ huynh. Chính vì vậy, vấn đề bảo vệ trẻ em trên không gian mạng là yêu cầu cấp thiết để tạo nên môi trường lành mạnh cho sự phát triển toàn diện của thế hệ tương lai của đất nước.

Riêng trong năm 2022, Tổng đài Quốc gia Bảo vệ trẻ em (Tổng đài 111) đã ghi nhận gần 370.000 cuộc gọi đến, với gần 28.000 cuộc gọi được lập hồ sơ và hơn 1.500 ca can thiệp hỗ trợ. Trong số này, có tổng cộng 419 cuộc gọi báo cáo về hoạt động xâm hại trẻ em trên môi trường mạng. Tổng cộng, Cục trẻ em đã 21 lần can thiệp để xử lý. Tuy nhiên, đây chỉ là phần nổi bởi phần nhiều trẻ bị bạo lực và xâm hại tình dục qua mạng thường không kể với ai chuyện đã xảy ra, các bé hầu như không trao đổi với gia đình, nhà trường, cơ quan chức năng hay liên hệ đường dây nóng.

Mặc dù hiện nay, hệ thống pháp luật Việt Nam đã có quy định pháp lý để góp phần bảo vệ an toàn trẻ em và phòng chống xâm hại cho em trên không gian mạng như Luật trẻ em năm 2016, Luật An ninh mạng năm 2018, Quyết định số 267/QĐ-TTg và Quyết định số 84/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ… Nhà nước ta cũng đã triển khai nhiều công nghệ và các thiết bị góp phần bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, tuy nhiên thực tiễn cho thấy cách tốt nhất vẫn là nâng cao nhận thức về sử dụng mạng an toàn cho các em bởi với sự phát triển của công nghệ số ngày nay, việc ngăn cản hoàn toàn trẻ em tiếp xúc với không gian mạng là rất khó thực hiện.

Trẻ em cần phải được bồi dưỡng nhân cách, tâm hồn bằng tất cả tình yêu thương và sự chia sẻ. Để bảo vệ những búp măng non ấy khỏi tác động tiêu cực của không gian mạng, đó là nhiệm vụ lâu dài, đòi hỏi sự chung tay của toàn Đảng, toàn dân, toàn xã hội. Do dó, Chính phủ, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung những văn bản có liên quan đến bảo vệ trẻ em phù hợp với tình hình thực tế hiện nay. Đẩy mạnh hơn nữa công tác thông tin, tuyên truyền pháp luật về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em nhằm nâng cao nhận thức của các tầng lớp nhân dân về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng;.

I. BIỆN PHÁP PHÒNG, CHỐNG LỪA ĐẢO TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG

Hãy luôn tỉnh táo, cảnh giác và trở thành những người sử dụng Internet thông minh bằng cách thực hiện các khuyến cáo dưới đây:

1. Không công khai các thông tin như ngày tháng năm sinh, số Chứng minh nhân dân, Căn cước công dân, số điện thoại, số tài khoản ngân hàng… trên mạng xã hội để tránh bị các đối tượng lợi dụng khai thác, sử dụng vào mục đích lừa đảo, cần chọn lọc thông tin trước khi chia sẻ công khai trên mạng xã hội. Tuyệt đối không chia sẻ thông tin cá nhân, mật khẩu, số thẻ ngân hàng hay các thông tin nhạy cảm khác với bất kỳ ai trên mạng. Không truy cập các đường link trong tin nhắn hay Email lạ không rõ nguồn gốc, không thực hiện giao dịch theo yêu cầu của các đối tượng lạ khi nhận được điện thoại, tin nhắn có nội dung liên quan đến giao dịch ngân hàng. Không cung cấp thông tin cá nhân, mã OTP, số tài khoản ngân hàng…

2. Gọi điện xác minh qua số điện thoại hoặc gặp trực tiếp trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch tài chính nào. Luôn cảnh giác khi nhận được tin nhắn yêu cầu giúp đỡ về tiền bạc. Đối với các tin nhắn qua mạng xã hội vay tiền cần trực tiếp gọi điện thoại để xác nhận kỹ thông tin trước khi chuyển tiền.

3. Nếu có điều gì bất thường, hãy tham khảo ý kiến từ cha mẹ hoặc thầy cô trước khi đưa ra quyết định. Các em cần tham gia các khóa học, buổi tuyên truyền hoặc đọc thêm tài liệu về cách nhận biết các dấu hiệu lừa đảo trên mạng. Tham khảo ý kiến từ thầy cô, phụ huynh và những người có kinh nghiệm khi gặp phải các tình huống nghi ngờ.

4. Không điền thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng vào bất kỳ trang web lạ nào khi nhận được các thông báo trúng thưởng. Không nên nghe và làm theo những lời hướng dẫn, giới thiệu, dụ dỗ làm theo các cách thức làm việc nhẹ nhàng, kiếm tiền dễ dàng… Đặc biệt không nghe theo lời các đối tượng chuyển tiền vào tài khoản chỉ định. Cảnh giác trước các thông tin thông báo nhận thưởng qua mạng, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền để nhận thưởng.

5. Tìm hiểu kỹ về chương trình khuyến mãi và chỉ tham gia những sự kiện từ các nhãn hàng uy tín, qua trang web chính thức. Tìm hiểu kỹ thông tin khi kết bạn với những người lạ trên mạng xã hội, đặc biệt là những người hứa hẹn cho, tặng số tiền, tài sản lớn hoặc quà có giá trị lớn.

6. Kiểm tra kỹ URL của các trang web, không nhấp vào đường link từ người lạ. Khi phát hiện SIM điện thoại bị vô hiệu hóa, cần liên hệ ngay nhà mạng để yêu cầu hỗ trợ, xác mình. Nếu bị mất điện thoại, cần nhanh chóng báo cho nhà mạng để khóa SIM kịp thời.

7. Sử dụng mật khẩu mạnh, thay đổi định kỳ và bật xác thực hai yếu tố để tăng cường bảo mật. Thường xuyên kiểm tra và cập nhật các tính năng bảo mật, quyền riêng tư trên các tài khoản ngân hàng, tài khoản mạng xã hội và cần bảo mật tuyệt đối thông tin các tài khoản trên, bao gồm: tên đăng nhập, mật khẩu, mã xác thực (OTP) hoặc số thẻ tín dụng… không cung cấp cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào khi chưa xác định được danh tính. Không mở, cho thuê, bán tài khoản ngân hàng cho người khác. Khi phát hiện đối tượng có hành vì mua bán, cho thuê tài khoản ngân hàng cần báo ngay cho cơ quan Công an nơi gần nhất

8. Không nên tin vào các công việc “việc nhẹ, lương cao” và không bao giờ nộp bất kỳ khoản tiền nào trước khi nhận việc. Tìm hiểu kỹ thông tin về công ty hoặc đơn vị tuyển dụng trước khi tham gia.

9. Chỉ tải ứng dụng từ các cửa hàng chính thức như Google Play hoặc App Store. Kiểm tra kỹ tên miền (domain) của các trang web để đảm bảo đó là trang chính thức. Không cài đặt trên điện thoại, máy tính các ứng dụng chưa được xác thực. Tuyệt đối không truy cập website, ứng dụng trong tin nhắn nhận được, trang web có nội dung không rõ ràng, giả mạo dịch vụ chuyển tiền quốc tế, trang web ngân hàng.

10. Thường xuyên kiểm tra và cập nhật các thiết lập bảo mật của tài khoản mạng xã hội. Hãy dừng lại, kiểm tra kỹ và xác minh trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch hoặc cung cấp thông tin nào. Khi nhận được các tin nhắn hoặc thông báo yêu cầu hành động gấp như “chuyển tiền ngay”, “đăng nhập tài khoản khẩn cấp”, hãy dừng lại và kiểm tra tính xác thực qua các kênh liên lạc khác. Khi nhận được cuộc gọi tự xưng là cán bộ các cơ quan nhà nước, đặc biệt là lực lượng Công an để thông báo, đe dọa mình có liên quan đến vụ án, vụ việc, cần liên lạc ngay với cơ quan Công an nơi gần nhất để trình báo.

11. Tránh nhận kết bạn hoặc nhắn tin với người lạ trên mạng xã hội. Không tham gia vào các nhóm kín hoặc diễn đàn với nội dung không rõ ràng hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

12. Khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu lừa đảo nào, các em cần báo cáo ngay cho phụ huynh, thầy cô hoặc các cơ quan chức năng để được hỗ trợ và ngăn chặn kịp thời. Luôn tỉnh táo và không bị cuốn vào cảm xúc khi nhận được yêu cầu hỗ trợ từ các tài khoản người quen. Không để lòng tham dẫn dắt khi nghe lời mời gọi trúng thưởng hoặc nhận quà.

II. HÀNH ĐỘNG KHI PHÁT HIỆN LỪA ĐẢO

1. Báo cáo ngay cho người lớn hoặc thầy cô: Khi phát hiện hoặc nghi ngờ có hành vi lừa đảo, cần thông báo ngay cho thầy cô, cha mẹ hoặc người có chuyên môn để được hỗ trợ và hướng dẫn xử lý.

2. Lưu giữ các bằng chứng liên quan: Chụp ảnh màn hình tin nhắn, email hoặc các trang web nghi ngờ và lưu trữ để làm bằng chứng báo cáo cho cơ quan chức năng.

3. Liên hệ với cơ quan có thẩm quyền: Có thể liên hệ với các đơn vị chuyên trách như Cục An toàn Thông tin, các tổ chức bảo vệ trẻ em hoặc công an địa phương để báo cáo và xử lý kịp thời.

 III. KẾT LUẬN

Lừa đảo trên không gian mạng đang là một vấn đề phức tạp, đặc biệt nguy hiểm đối với học sinh - những người chưa có nhiều kinh nghiệm đối phó. Bằng cách nâng cao nhận thức, cập nhật thông tin và thực hiện các biện pháp bảo vệ cá nhân, các em có thể tự bảo vệ mình và giúp đỡ bạn bè phòng tránh các rủi ro tiềm ẩn trên không gian số.